Coeliakie (of glutenintolerantie) is een chronische ziekte van de dunne darm. Gluten, een eiwit dat voorkomt in bepaalde granen, veroorzaakt beschadiging van het darmslijmvlies. Dit kan leiden tot een verminderde opname van voedingsstoffen. Dit verbetert snel na het volgen van een glutenvrij dieet. Meestal herstelt de darm zelfs volledig.
Op deze pagina krijg je antwoord op de volgende vragen:
- Hoe herken je coeliakie?
- Hoe wordt coeliakie behandeld?
- Wat is de invloed van voeding bij coeliakie?
- Wanneer ga je naar de diëtist?
- Wat kun je van de diëtist verwachten?
Tot slot behandelen we enkele feiten en fabels over coeliakie.
Hoe herken je coeliakie?
De volgende klachten kunnen mogelijk wijzen op coeliakie:
- Chronische diarree;
- Obstipatie;
- Buikpijn;
- Gewichtsverlies;
- Groeiachterstand;
- Bloedarmoede;
- Osteoporose;
- Chronische vermoeidheid;
- Verlate puberteit;
- Menstruatie- en vruchtbaarheidsstoornissen;
- Aften;
- Onvolledige ontwikkeling van je tandglazuur.
Coeliakie wordt vastgesteld door een arts. Vaak is dat een kinderarts of een maag-, lever- en darmarts. Dit gebeurt via bloedonderzoek. Vrijwel altijd wordt er ook een stukje weefsel van de dunne darm onderzocht.
Coeliakie is bij 1% van de Nederlandse bevolking vastgesteld, maar dit aantal neemt sterk toe. Naar schatting hebben in Nederland zo’n 160.000 mensen coeliakie. De meeste van hen, zo’n 135.000, weten dat nog niet.
Hoe wordt coeliakie behandeld?
Coeliakie wordt altijd behandeld met een levenslang en strikt dieet: een glutenvrij dieet. Dit is de enige mogelijk behandeling. Na de diagnose zal de arts nog regelmatig controles uitvoeren om te beoordelen of de darm goed herstelt.
Wat is de invloed van voeding bij coeliakie?
Het belangrijkste kenmerk van dit dieet is het voorkómen van het eten van gluten. Gluten komen voor in tarwe, rogge, gerst, spelt en khorasan-tarwe. Je noemt een voedingsmiddel glutenvrij als het minder dan 20 mg gluten per kg product bevat.
Deze glutenbevattende granen komen voor in allerlei voedingsmiddelen, zoals brood, broodvervangers, pasta, koek en gebak. Om goed te kunnen beoordelen of je iets wel of niet mag eten, heb je veel kennis van voeding nodig. Een diëtist kan je helpen een glutenvrij dieet in je leven in te passen en te beoordelen hoe je kunt kiezen voor de juiste vervangers zonder voedingstekorten te krijgen. Veel glutenvrije vervangers zijn namelijk zout, vet en zoet.
Wanneer ga je naar de diëtist?
Het is belangrijk om na je diagnose naar een diëtist te gaan. De diëtist is namelijk de aangewezen persoon om je te behandelen. Door haar behandeling leer je van alles over gluten in je voeding. Deze kennis heb je nodig om juiste voedingskeuzes te maken.
Om goed op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen en nieuwe producten, is het belangrijk om – in overleg – de diëtist één tot twee keer per jaar te blijven bezoeken.
Heb je coeliakie en twijfel je of je wel gezond genoeg eet en voldoende voedingsstoffen binnen krijgt? De diëtist weet het!
Wat kun je van de diëtist verwachten?
De diëtist geeft je een praktisch en persoonlijk voedingsadvies over jouw glutenvrije voeding. Hierdoor verminderen je klachten en verbetert je voedingstoestand. Dat doet ze bovendien op een praktische manier, zodat jij je dieet zo makkelijk mogelijk kunt inpassen in je leven.
Feiten en fabels
Er worden veel fabels over coeliakie verteld. Kun jij de feiten van de fabels onderscheiden?
Feit of fabel?
Coeliakie is hetzelfde als glutenallergie.
Fabel! Coeliakie is geen allergie.
Feit of fabel?
Een glutenvrije voeding is sowieso gezond.
Fabel! Een gezonde voeding ziet er niet voor iedereen hetzelfde uit. Voeding is namelijk heel persoonlijk. Als je coeliakie hebt, is een glutenvrije voeding natuurlijk wel ontzettend belangrijk.
Feit of fabel?
Je kunt over coeliakie heen groeien.
Fabel! Dit kan helaas niet.
Feit of fabel?
Spelt is glutenvrij.
Fabel! Spelt is net als tarwe, rogge, gerst en kamut een glutenbevattend graan. Daarom is spelt absoluut niet toegestaan voor mensen met een glutenintolerantie (coeliakie en dermatitis herpetiformis).
Feit of fabel?
Gewone haver is geschikt voor mensen met coeliakie.
Fabel! Van nature is haver glutenvrij. Echter tijdens productie, oogsten, opslag en verpakken kan de haver onbedoeld met gluten besmet raken. Haver met op het etiket de claim ‘glutenvrij’, eventueel aangevuld met een ‘glutenvrij’ logo, mag wel gebruikt worden. Deze producten mogen niet meer dan 20 milligram gluten per kilogram product bevatten.